Kaguya-hime no Monogatari - Nỗi buồn nơi trần thế

Có lẽ không có studio hoạt hình nào có thể làm ra được nhiều phim hay như Ghibli. Mỗi bộ phim được làm ra với phong cách cổ điển, mỗi khung hình được vẽ tay chi tiết và cẩn thận, câu chuyện luôn mang đậm triết lý nhân sinh quan về cuộc sống, tình yêu, đam mê và cái chết. Mỗi năm, chỉ cần Studio Ghibli ra một phim thôi, cũng đủ cho ta cảm thấy yên tâm về cái đẹp vĩnh cửu sẽ luôn luôn tồn tại. Và “The tale of Princess Kaguya” của đạo diễn Isao Takahata đã làm được như vậy.

Không bi kịch như bộ phim hoạt hình kinh điển mà Isao Takahata làm ra cách đây 26 năm “Grave of the Fireflies” (Mộ đom đóm), nhưng “Công chúa Kaguya” toát lên một vẻ đẹp tuyệt tác của nỗi buồn. Trong nỗi buồn đó, mỗi người tìm thấy nét đẹp kì diệu của sự tồn tại, giá trị của quãng thời gian ngắn ngủi kiếp làm người.

Câu chuyện mở đầu khi một người nông dân một ngày kia tìm thấy một đốt tre phát sáng và nở bung ra, bên trong có một cô gái nhỏ xíu. Ông cho rằng đó là tạo vật trời ban nên mang về nuôi. Kaguya lớn nhanh như thổi, trải qua một tuổi thơ hạnh phúc vô ngần. Nhưng cuộc đời, khi đã làm kiếp người, thì lẽ khổ đau là bình thường, là tất yếu. Với suy nghĩ mong muốn mang đến cho con gái mình đời sống tiện nghi nhất, xứng đáng nhất với hai từ công chúa mà ông hay gọi con mình. Người đàn ông cắt tre sau khi nhặt được một số vàng rất lớn cũng trong thân những cây tre, đã quyết định chuyển nhà lên kinh đô để những mong mang đến cho con gái một cuộc sống vương giả, biến nàng thành công chúa đích thực. Nhưng từ đó, lại trực tiếp đem đến cho Kaguya một tương lai đau buồn không lối thoát.

Cái kết cuộc khi đoàn người nhà trời đem Kaguya trở về mặt trăng chính là ẩn dụ của cái chết. Khi hay tin sẽ có người đem công chúa trở về mặt trăng, người cha đã kiên quyết bảo vệ nàng bằng mọi cách: “Con nghĩ cha sẽ để họ đem con đi sao?”. Nhưng mặc cho hàng trăm quân lính canh gác ngày đêm, đoàn người kia vẫn tới, đem Kaguya đi một cách hết sức nhẹ nhàng. Cái chết vẫn là một điều gì siêu nhiên quá, vượt ngoài tầm kiểm soát của con người bé nhỏ.

Đám rước đưa công chúa đi trong tiếng nhạc, tiếng kèn vui tươi, bên cạnh là tiếng kêu khóc thảm thiết của người cha, người mẹ già. Một cảnh kết xuất sắc của các nhà làm phim. Và tiếng kèn, tiếng kêu khóc ấy khiến người ta liên tưởng tới một đám tang. Theo phong tục của một số nước Á Đông, người ta chơi nhạc trong đám tang với ý nghĩa đưa người chết về một cõi an vui hơn trần gian khổ ải. Giống như vị tiên nữ khoác tấm áo choàng lãng quên lên người Kaguya đã nói: “Trong sự thanh khiết của Cung Trăng, ngươi sẽ bỏ lại nỗi đau và sự ô uế của thế giới này.”

Đáng buồn là, người ta chỉ thực sự “sống” khi đã có một cuộc hẹn trước với cái chết. Chỉ khi biết mình sẽ phải trở về Cung Trăng, Kaguya mới thật sự kiên quyết đi tìm Sutemaru, muốn cùng anh bỏ trốn, sống cuộc sống tự do. Nhưng đã quá muộn, nàng lặp đi lặp lại, đã quá muộn mất rồi.

Vậy Kaguya có nhu nhược quá không, khi để người khác quyết định số phận của mình như thế?

Thật ra đã có lần Kaguya đứng lên và chạy trốn khỏi sự ràng buộc tù túng khi bị ép buộc phải sống cuộc sống của một công chúa. Trong lễ trưởng thành, nàng đã chạy về vùng núi năm xưa nơi mình từng ở, nhưng tất cả chỉ còn là khung cảnh tiêu điều. Người đàn ông trên núi đã nói: “Ngọn núi không chết đâu. Đợi đông qua rồi xuân sẽ lại về.” Nàng quay trở về dinh thự, từ đó ngoan ngoãn chấp nhận số phận do cha mẹ sắp đặt. Nàng đang chờ đông qua đi và mùa xuân trở lại.

Rồi mùa xuân cũng đến, Sutemaru trở về, nhưng thời gian ở trần thế của nàng cũng hết. Nàng chỉ kịp tận hưởng hạnh phúc thật sự của tình yêu, của tự do trong một khoảnh khắc ngắn ngủi, ngắn như một giấc mơ.

Trong đời người, mùa đông đôi khi quá dài, còn mùa xuân lại đến muộn màng như thế. Chính điều này làm cho bộ phim trở nên quá sức u buồn. Sau cùng thì hàm ý đọng lại trong câu hát xuyên suốt phim:

Lifetimes come and go in turn

Đời người đến rồi đi…

Tác giả: Yuki Crosszeria

* Bài viết được tham khảo từ Spiderum